Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην πρόεδρος του ΕΙΤ και πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) μίλησε στο Startupper MAG
Με αφορμή τα αφιερώματα που έχουμε στα κέντρα υποστήριξης Startups, καινοτομίας αλλά και γνώσης μιλήσαμε με τον καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Νεκτάριο Ταβερναράκη, πρώην πρόεδρο του ΕΙΤ και πρόεδρο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ).
S.Μ.: Μπορείτε να μας δώσετε μερικές συνοπτικές πληροφορίες για το ΕΙΤ και τα hubs καινοτομίας;
Ν. Ταβερναράκης: Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (European Institute of Innovation and Technology – ΕΙΤ) αποτελεί τμήμα του Πυλώνα 3 «Καινοτόμος Ευρώπη» (Innovative Europe), του προγράμματος πλαισίου «Ορίζοντας Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει στόχο να στηρίξει τις κοινότητες καινοτομίας σε όλη την Ευρώπη, και διαχειρίζεται πόρους που υπερβαίνουν τα 3 δισ. ευρώ. Βασική προτεραιότητα του Ινστιτούτου είναι η διασύνδεση και η συνεργασία των επιχειρήσεων, των ακαδημαϊκών, και των ερευνητικών ιδρυμάτων, το ονομαζόμενο «Τρίγωνο της Γνώσης», με σκοπό τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη. Προς την κατεύθυνση αυτή, το EIT έχει δημιουργήσει 9 «Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας» («Knowledge and Innovation Communities» – KICs), κάθε μία εκ των οποίων εστιάζει στην εξεύρεση λύσεων σε μια συγκεκριμένη παγκόσμια πρόκληση. Τα KICs σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τη βιώσιμη ενέργεια, τις ψηφιακές τεχνολογίες, την υγιή διαβίωση και ενεργό γήρανση, τις πρώτες ύλες, τα τρόφιμα για το μέλλον, τις έξυπνες, οικολογικές αστικές μεταφορές, την ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία, και τον πολιτισμό και τις τέχνες. Ένα ακόμα KIC, στο χώρο της προστασίας των υδάτινων πόρων, της ναυτιλίας και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, βρίσκεται υπό ίδρυση.
S.M.: Ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι του EIT και πώς αυτοί συμβάλλουν στην ενίσχυση της καινοτομίας στην Ευρώπη;
Ν. Ταβερναράκης: Το EIT είναι το μεγαλύτερο οικοσύστημα καινοτομίας της Ευρώπης, με περισσότερους από 3.500 εταίρους, και παρέχει τη δυνατότητα σε φορείς και σε επιχειρηματίες να μετατρέψουν τις καλύτερες ιδέες τους σε προϊόντα, υπηρεσίες, θέσεις εργασίας, και ανάπτυξη. Δημιουργεί εκπαιδευτικά προγράμματα που συνδυάζουν τεχνικές και επιχειρηματικές δεξιότητες, παρέχει εξατομικευμένες υπηρεσίες δημιουργίας επιχειρήσεων και επιχειρηματικής επιτάχυνσης και ερευνητικά προγράμματα που βασίζονται στην καινοτομία, προσφέροντας νέες ιδέες και λύσεις στην αγορά. Μέχρι σήμερα, το ΕΙΤ έχει δημιουργήσει περισσότερους από 70 κόμβους καινοτομίας με παρουσία σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει υποστηρίξει περισσότερες από 4.000 νεοφυείς επιχειρήσεις, έχει συμβάλει στη δημιουργία άνω των 20.000 νέων θέσεων εργασίας, και άνω των 1.600 νέων προϊόντων και υπηρεσιών, συγκεντρώνοντας περισσότερα από 6 δισ. ευρώ σε εξωτερικά κεφάλαια. Η περαιτέρω ενίσχυση του ΕΙΤ στο πρόγραμμα Πλαίσιο «Ορίζοντας Ευρώπη», σηματοδοτεί την ισχυρή βούληση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αξιοποίηση του ερευνητικού οικοσυστήματος της Ευρώπης, ώστε να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα, απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα, την Ιαπωνία, και τις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας.
S.M.: Πώς υποστηρίζει το EIT τις Startups και ποιες πρωτοβουλίες θεωρείτε ότι έχουν το μεγαλύτερο αντίκτυπο;
Ν. Ταβερναράκης: Η επιτυχία του EIT βασίζεται στο μοναδικό μοντέλο καινοτομίας του, που υποστηρίζει καινοτόμες ιδέες και επιχειρηματίες σε κάθε στάδιο των εγχειρημάτων τους και διαμορφώνει την υποδομή που απαιτείται για την ανάπτυξη της καινοτομίας: από την εκπαίδευση (κατάρτιση και εξειδίκευση) στην καινοτομία (σύνδεση της έρευνας και της επιστήμης με την εμπορική αξιοποίηση), και στην ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Οι δράσεις του Ινστιτούτου εστιάζονται στη δημιουργία καινοτόμων εγχειρημάτων με στόχο την αντιμετώπιση προκλήσεων του μέλλοντος. Μέσω του Προγράμματος Περιφερειακής Καινοτομίας (RIS) του ΕΙΤ, ευρωπαϊκές χώρες που κατατάσσονταν σε χαμηλές θέσεις, με βάση τον Ευρωπαϊκό Δείκτη Καινοτομίας, ωφελήθηκαν, βελτιώνοντας σημαντικά τη θέση τους στην Ευρώπη. Το Ινστιτούτο παρέχει υποστήριξη σε εταιρείες που στη συνέχεια αναπτύσσονται και παράγουν κεφάλαιο, αποφέροντας πολλαπλά οφέλη στο οικοσύστημα καινοτομίας της Ευρώπης. Ως παράδειγμα θα αναφέρω τις 8 εταιρείες «Unicorns», δηλαδή εταιρείες οι οποίες ξεπέρασαν σε αξία το 1 δισ. ευρώ, ενώ ξεκίνησαν ως μικρές, νεοφυείς StartUps. Μάλιστα, μία από τις εταιρείες αυτές, η Northvolt, που δραστηριοποιείται στην παραγωγή μπαταριών, έχει εξελιχθεί σε εταιρεία «Decacorn», καθώς η αξία της υπερβαίνει πλέον τα 10 δισ. ευρώ, έχοντας δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Όσον αφορά την Ελλάδα, υπάρχουν πολλές ελληνικές εταιρείες, οι οποίες έχουν εξασφαλίσει στήριξη από τα KICs του ΕΙΤ στα οποία συμμετέχει η χώρα μας.
S.M.: Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στις δραστηριότητες του EIT και πώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη της καινοτομίας;
Ν. Ταβερναράκης: Οι εκπαιδευτικές δράσεις του EIT επιδιώκουν να εξοπλίσουν τους φοιτητές με τις κατάλληλες γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να τους εξοπλίσουν με ό,τι είναι απαραίτητο για την καινοτομία, να είναι ανταγωνιστικοί, και να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις του μέλλοντος. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η πρωτοβουλία «Deep Tech Talent» του EIT, που στοχεύει στην κατάρτιση 1 εκατομμυρίου ανθρώπων σε τομείς τεχνολογιών αιχμής, έως το 2025, προκειμένου να ενισχύσει τη δυνατότητα της Ευρώπης να ηγηθεί σε πεδία όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική, οι βιοεπιστήμες, και άλλοι νευραλγικοί τομείς που οδηγούν την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Μια ακόμα σημαντική πρωτοβουλία, το EIT HEI initiative (Innovation Capacity Building for Higher Education), φιλοδοξεί να καλλιεργήσει ένα περιβάλλον που να ευνοεί και να ενισχύει την καινοτομία στα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Οι δράσεις αυτές χαίρουν ευρείας απήχησης, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και αριθμούν ήδη περισσότερους από 6.000 αποφοίτους και πάνω από 100.000 εκπαιδευόμενους.
S.M.: Πώς προωθεί το EIT τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών τομέων της οικονομίας και της κοινωνίας για την επίτευξη καινοτόμων λύσεων;
Ν. Ταβερναράκης: Bασική προτεραιότητα του EIT είναι η αξιοποίηση της έρευνας και η υιοθέτηση ενός βασικού εργαλείου για την οικονομική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, που δεν είναι άλλο από το λεγόμενο «Τρίγωνο της Γνώσης», το οποίο οδηγεί στη διασύνδεση της Εκπαίδευσης, της Έρευνας και της Καινοτομίας. Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζονται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ο ασφαλής ερευνητικός σχεδιασμός, στα πρότυπα των χωρών που πρωτοπορούν στον τομέα αυτό. Η ίδρυση νέων KICs σε τομείς που θεραπεύουν σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις και η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ τους, η υποστήριξη καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων, η δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη καινοτομίας και περιφερειακών κόμβων καινοτομίας αποτελούν μηχανισμούς του ΕΙΤ για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων οικοσυστημάτων καινοτομίας που θα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της αγοράς και στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία.
S.M.: Πώς βλέπετε την εξέλιξη του τομέα της καινοτομίας στην Ευρώπη τα επόμενα πέντε χρόνια και ποιος θα είναι ο ρόλος του EIT σε αυτή την εξέλιξη; Ειδικά με την καταιγιστική πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους τομείς;
Ν. Ταβερναράκης: Είναι προς όφελος των χωρών της Ευρώπης, ειδικά στην εποχή των προκλήσεων που διανύουμε, να αξιοποιήσουν τις δομές και τις ευκαιρίες που διαμορφώνονται, μέσω μηχανισμών στήριξης της έρευνας και της τεχνολογικής καινοτομίας που έχει δημιουργήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council, ERC), το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (European Institute of Innovation and Technology, EIT), αλλά και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (European Innovation Council, EIC). Είναι σημαντικό η αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρώπης να στραφεί στρατηγικά προς την κατεύθυνση αυτή, δίνοντας έμφαση στην επιστήμη και την καινοτομία, που αποτελούν προϋπόθεση και ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης για την οικονομία.
H τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence – AI) είναι μια ραγδαία αναπτυσσόμενη και ευρέως γνωστή τεχνολογία που έχει συσχετιστεί με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Οι δράσεις των κοινοτήτων γνώσης και καινοτομίας του ΕΙΤ έχουν οδηγήσει στη δημιουργία ενός δυναμικού οικοσυστήματος που παρέχει άφθονες ευκαιρίες για καρποφόρες συνεργασίες στο πεδίο αυτό. Η διασύνδεση που προωθούν τα Climate, Digital, Food, Health, Manufacturing, and Urban Mobility KICs, μεταξύ των επιχειρήσεων, της ακαδημαϊκής, και ερευνητικής κοινότητας, έχει οδηγήσει σε καινοτόμα εργαλεία και υπηρεσίες, η αξιοποίηση των οποίων θα οδηγήσει στην ενίσχυση της θέσης της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης. Λαμβάνοντας υπόψη σημαντικές προκλήσεις που εγείρονται και σχετίζονται με την ηθική, την ιδιωτικότητα, την ασφάλεια, την ισότητα, την εξάλειψη και τη δημιουργία επαγγελμάτων ή δεξιοτήτων, την καινοτομία, την παραγωγή νέων αγαθών, το ΕΙΤ προωθεί, παράλληλα, δράσεις για τη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου για την ασφαλή μετάβαση στη νέα αυτή εποχή.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Startupper MAG #51
Διαβάστε επίσης:
Ηράκλειο: Ο καθηγητής Νεκτάριος Ταβερναράκης τιμάται με το Αριστείο Μποδοσάκη
«Άρωμα Κρήτης» στα Αριστεία Μποδοσάκη 2024 – Βραβεύεται ο Νεκτάριος Ταβερναράκης
Ταβερναράκης: Η Ελλάδα είναι αξιόπιστος και ανταγωνιστικός παίκτης στη βιοτεχνολογία
Ακολουθήστε μας στο Google News για να ενημερώνεστε για τα τελευταία νέα
